Kρίσεις πανικού: Τα 13 συμπτώματα, τι ρόλο παίζει η καφεΐνη

Σύμφωνα με το DSM IV η κρίση πανικού είναι μια διαταραχή που δεν μπορεί να κωδικοποιηθεί, αντιθέτως κωδικοποιείται η συγκεκριμένη διάγνωση κατά την οποία συμβαίνει η κρίση πανικού (π.χ. Διαταραχή πανικού με ή χωρίς Αγοραφοβία).

Κρίση πανικού ορίζεται ως μια διακριτική περίοδο έντονου άγχους και δυσφορίας κατά την οποία τέσσερα ή περισσότερα από τα παρακάτω συμπτώματα κάνουν την εμφάνιση τους ,αναπτύσσονται αιφνίδια και κορυφώνονται εντός 10 λεπτών. Οι κρίσεις πανικού δεν έχουν δυσάρεστες επιπτώσεις στη σωματική υγεία του ατόμου.

 Γράφει η ψυχολόγος Πουλίδη Παυλίνα 

1. αίσθημα παλμών ή ταχυκαρδία

2. εφίδρωση

3. τρόμος

4. αίσθημα δύσπνοιας ή λαχανιάσματος

5. αίσθημα πνιγμού

6. πόνος ή δυσφορία στο στήθος

7. ναυτία και κοιλιακές ενοχλήσεις

8. αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυμίας

9. αίσθημα μη πραγματικότητας (αποπραγματοποίηση) ή αίσθηση απομάκρυνσης/αποστασιοποίησης  από τον εαυτό  (αποπροσωποποίηση)

10. φόβος απώλειας ελέγχου ή τρέλας

11. φόβος θανάτου (καταστροφικός ιδεασμός

12. παραισθησίες, αίσθημα μουδιάσματος ή μυρμήγκιασμα

13. ρίγη ή αίσθημα ζέστης

Το DSM-IV διακρίνει τρείς τύποι προσβολών πανικού ανάλογα με την παρουσία ή όχι κάποιας κατάστασης που συμβάλει στην εκδήλωση του. Οι απροσδόκητες κρίσεις πανικού όπου η έναρξη τους δεν συνδέεται με κάποια κατάσταση. Οι συνδεδεμένες κρίσεις πανικού όπου η έναρξη τους σχεδόν πάντα συμβαίνει αμέσως μετά την έκθεση σε κάποια κατάσταση ή αναμονή κάποιας κατάστασης. Και τέλος οι προδιατεθειμένες κρίσεις πανικού όπου συμβαίνουν κατά την έκθεση σε κάποια κατάσταση αλλά δεν συνδέονται πάντα με αυτήν και δεν εκδηλώνονται αμέσως μετά την έκθεση σε αυτήν.

Όπως γίνεται αντιληπτό η κρίση πανικού είναι μια ψυχική διαταραχή που προκαλεί δυσχέρεια στην ζωή πολλών ανθρώπων. Τα άτομα που βιώνουν κρίση πανικού  συνήθως φοβούνται μην πεθάνουν, μην τρελαθούν και μην γίνουν ρεζίλι στους άλλους.  Υπολογίζεται ότι το 1-4% του πληθυσμού θα βιώσει κρίση πανικού σε κάποια στιγμή της ζωής του σε διαφορετικές ηλικίες. Μεγαλύτερη συχνότητα παρουσιάζουν τα άτομα από 20 έως 35 ετών. Οι κρίσεις πανικού πολύ συχνά μπορεί να ακολουθούνται από άγχος αναμονής νέων κρίσεων (Διαταραχή πανικού), συμπεριφορές αποφυγής των εξωτερικών συνθηκών έλευσης τους και αγοραφοβία. Ακόμα μπορεί να οδηγήσουν σε κατάχρηση αλκοόλ ή χρήση ουσιών, κατάθλιψη, επαγγελματικούς και κοινωνικούς περιορισμούς. 

Τα αίτια

Η αιτιοπαθογένεια στις κρίσεις πανικού σχετίζεται με βιολογικούς παράγοντες όπως είναι οι  ενδοκρινικές παθήσεις  (υπερθυρεοειδισμός), οι καρδιολογικές παθήσεις (έμφραγμα, στηθάγχη, υπέρταση κλπ.) ,οι νευρολογικές παθήσεις (επιληψία) και οι αναπνευστικές παθήσεις (άσθμα και χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια).Επίσης σχετίζεται με ψυχολογικούς παράγοντες όπως είναι οι πρώιμες εμπειρίες και οι δυσλειτουργικές πεποιθήσεις. Για παράδειγμα άτομα που μεγάλωσαν σε οικογένειες που τους απέρριπταν συναισθηματικά , είτε με αστάθεια συναισθημάτων είτε με εκδήλωση υπερπροστατευτικότητας  είναι πιο ευάλωτα στη εκδήλωση διαταραχής πανικού διότι δεν έλαβαν επιβράβευση στις προσπάθειες τους για αυτονομία. Με αποτέλεσμα σαν ενήλικες να παρουσιάζουν φόβο εγκατάλειψης, χαμηλή αυτοπεποίθηση με ανάγκη επιβεβαίωσης και  ανάγκη για ασφάλεια. Τέλος σχετίζονται με  κοινωνικούς παράγοντες όπως  η απώλεια μιας σχέσης ή καταστάσεις έντονου στρες.

Σύμφωνα με το γνωσιακό-συμπεριφοριστικό μοντέλο η κρίση πανικού προκαλείται λόγο ενεργοποίησης του βιολογικού μηχανισμού «φυγής ή πάλης» κατά την ενεργοποίηση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος μέσω της υπερέκκρισης αδρεναλίνης με αποτέλεσμα η αναπνοή να είναι εργώδης, ο καρδιακός χτύπος πιο έντονος, να παρατηρείται σύσπαση των μυών, αίσθηση αιμωδίας στα άνω και κάτω άκρα κλπ. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο η ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού μας βοηθά να αντιμετωπίσουμε με μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα την απειλή.

Πολλές φορές  η ενεργοποίηση αυτή προέρχεται από παρερμηνεία  του ατόμου σε ένα ουδέτερου ερέθισμα με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πιθανότητες για την εκδήλωση της κρίσης πανικού. Έτσι έχουμε την δημιουργία ενός φαύλου κύκλου όπου τα σωματικά συμπτώματα παρερμηνεύονται και βιώνονται σαν απειλή για το άτομο με αποτέλεσμα να προκαλούν αισθήματα άγχους και φόβου τα οποία συνοδεύονται από σωματικά συμπτώματα (εφίδρωση, ταχυκαρδία, αίσθημα πνιγμού, αίσθημα ζάλης, τάση για λιποθυμία κλπ.). Τα συμπτώματα αυτά δημιουργούν στο άτομο πιο απειλητικές σκέψεις όπως ότι πεθαίνει ή τρελαίνεται με αποτέλεσμα να συντηρούν τον φαύλο κύκλο και να δημιουργείται κρίση πανικού. Συνεπώς, σωματικές αισθήσεις συνδέονται με αγχογόνες καταστάσεις, ερμηνεύονται ως επικίνδυνες  και προκαλούνται κρίσεις πανικού.

Τέλος κρίση πανικού μπορεί να εκδηλώσουν άτομα που κάνουν χρήση ψυχοτρόπων ουσιών και καφεΐνης.

Ακολουθήστε το zinapost.gr στο Google News και δείτε πρώτοι όλες τις ειδήσεις για Lifestyle, Showbiz, Gossip News και αποκλειστικά βιντεο.