Νταϊάνα και Κάρολος, το τέλος: Το πολύκροτο διαζύγιο, το κόστος και η νέα εποχή – «Έκλαιγαν και οι δύο»

Σαν σήμερα, το 1996, η πριγκίπισσα Νταϊάνα και ο διάδοχος του θρόνου, τότε, Κάρολος ανακοίνωσαν το διαζύγιο τους προκαλώντας σοκ εντός και εκτός του Μπάκινγχαμ.

Το 1992 ήταν το annus horribilis της βασίλισσας Ελισάβετ, όπως η ίδια το αποκάλεσε, λόγω των οικογενειακών της δεινών. Ωστόσο, το 1996 αποτέλεσε το «αποκορύφωμα» της ταραχώδους αυτής περιόδου, με το επίσημο τέλος του γάμου του πρίγκιπα Καρόλου και της πριγκίπισσας Νταϊάνα. Αυτό το διαζύγιο, μαζί με το αντίστοιχο της Σάρα Φέργκιουσον, άλλαξε ριζικά τον τρόπο με τον οποίο το κοινό αντιλαμβάνεται τη βρετανική μοναρχία.

Η 28η Αυγούστου 1996 ήταν μια ημέρα που η βασιλική οικογένεια πιθανότατα θα ήθελε να διαγράψει από την ιστορία. Σε ένα απρόσωπο δικαστικό περιβάλλον, ο γάμος του πρίγκιπα και της πριγκίπισσας της Ουαλίας έλαβε τέλος, 15 χρόνια μετά την έναρξή του.

Η είδηση, που κυκλοφόρησε εγκαίρως για τα απογευματινά δελτία ειδήσεων, επισκίασε ακόμα και μια ανακοίνωση για τις διαπραγματεύσεις ειρήνης στην Ιρλανδία, αποδεικνύοντας τη μεγάλη δύναμη της προσωπικής ζωής των γαλαζοαίματων στη δημόσια σφαίρα.

Το διαζύγιο έφερε σημαντικές αλλαγές στον ρόλο της Νταϊάνα, η οποία έπαψε να φέρει τον τίτλο «Βασιλική Υψηλότητα η Πριγκίπισσα της Ουαλίας», οι λογαριασμοί της δεν μπορούσαν πλέον να χρεώνονται στον βασιλικό λογαριασμό και πλέον έμεινε μόνη να ορίσει την επόμενη, σύντομη, ζωή της.

Λίγους μήνες νωρίτερα, τον Απρίλιο της ίδιας χρονιάς, ο Δούκας και η Δούκισσα της Υόρκης, πρίγκιπας Άντριου και Σάρα Φέργκιουσον, είχαν επίσης πάρει διαζύγιο, δέκα χρόνια μετά τον γάμο τους και τέσσερα χρόνια μετά τον χωρισμό τους.

Από βασιλείς, celebrities

Σύμφωνα με τον Δρ. Άντι Μάικοκ, λέκτορα πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Χάντερσφιλντ, τα δύο αυτά διαζύγια θεωρούνται ορόσημα για τη δημόσια εικόνα της βασιλικής οικογένειας. Όπως τονίζει, για τους ανθρώπους μιας συγκεκριμένης ηλικίας, αυτά τα γεγονότα είχαν μεγάλη σημασία, καθώς μέχρι τότε η μοναρχία αντιμετωπιζόταν με έναν τελείως διαφορετικό τρόπο.

Τα συζυγικά προβλήματα δεν ήταν κάτι νέο για τον Οίκο των Ουίνδσορ. Η πριγκίπισσα Μαργαρίτα είχε πάρει διαζύγιο 14 χρόνια νωρίτερα, ωστόσο αυτό είχε γίνει σε μια εποχή που η βασιλική οικογένεια μπορούσε ακόμα να διαχωρίσει την ιδιωτική ζωή από τα δημόσια καθήκοντα.

«Η πριγκίπισσα Μαργαρίτα δεν προωθούσε τον εαυτό της ως celebrity. Η ζωή της δεν είχε απήχηση στο κοινό με τον τρόπο που είχε της Νταϊάνα», εξηγεί ο Δρ. Μάικοκ. «Η Νταϊάνα άλλαξε ριζικά αυτή την κατάσταση. Εκείνη και η Δούκισσα της Υόρκης έγιναν η ιστορία – έγιναν πιο δημοφιλείς από τους πρίγκιπες που παντρεύτηκαν».

«Ήταν μια τεράστια αλλαγή στον τρόπο που σκεφτόμασταν για τη βασιλική οικογένεια. Και ενώ είναι εύκολο να κατηγορούμε τον Τύπο για αυτό, υπήρχε επίσης μια τεράστια δημόσια όρεξη για ιστορίες γύρω από την Νταϊάνα και τη Σάρα Φέργκιουσον. Επιπλέον, οι ίδιες προωθήθηκαν ως δημόσια πρόσωπα. Θόλωσαν τις γραμμές μεταξύ βασιλείας και διασημότητας» προσθέτει.

«Η Νταϊάνα άλλαξε ριζικά αυτή την κατάσταση. Έγινε το θέμα – έγινε πιο δημοφιλής από τον πρίγκιπα που παντρεύτηκε»

Η κληρονομιά της ρήξης

Σύμφωνα με τον Δρ. Μάικοκ, μια γενιά μετά τα δύο διαζύγια, οι δύο αυτές «φατρίες» συνεχίζουν να υφίστανται εντός της βασιλικής οικογένειας. Ο πρίγκιπας Ουίλιαμ έχει αλλάξει το δημόσιο προφίλ του τα τελευταία πέντε χρόνια.

«Ο ξέγνοιαστος πρίγκιπας που θυμόμαστε από τότε που παντρεύτηκε την Κέιτ Μίντλετον έχει φύγει εδώ και καιρό, και αυτό τον έφερε σε σύγκρουση με τον πρίγκιπα Χάρι, ο οποίος είναι μια πιο αληθινή ενσάρκωση της προσέγγισης της μητέρας του στον ρόλο της μοναρχίας στο κοινό. Είναι ο κληρονόμος της κληρονομιάς της Νταϊάνα με πολλούς τρόπους», επισημαίνει ο ίδιος.

Όσο για τον πρίγκιπα Κάρολο, ο Δρ. Μάικοκ τονίζει ότι «η δημόσια εικόνα του δεν ανέκαμψε ποτέ πλήρως» από εκείνη την περίοδο. Ούτε και ο θεσμός της μοναρχίας που άλλαξε δραστικά.

Το χρονικό μιας καταραμένης σχέσης

«Ενα συνεχές παιχνίδι υπομονής και προσποιητής ευτυχίας»

Το διαζύγιο έριξε αυλαία στο παραμύθι που ξεκίνησε στις 29 Ιουλίου του 1981, την ημέρα που περισσότεροι από 750 εκατομμύρια άνθρωποι συντονίστηκαν τηλεοπτικά για να παρακολουθήσουν τον γάμο του πρίγκιπα Καρόλου και της νεαρής Λαίδης Νταϊάνα Σπένσερ.

Η τελετή στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Παύλου στο Λονδίνο, το εντυπωσιακό νυφικό με τη μακριά ουρά και η αθωότητα της 20χρονης Νταϊάνα δημιούργησαν την εικόνα ενός απόλυτου παραμυθιού.

Ωστόσο, όπως η ίδια η Νταϊάνα αποκάλυψε αργότερα στον συγγραφέα Άντριου Μόρτον, την ημέρα εκείνη ένιωθε «σαν αρνί για σφαγή». Η αβεβαιότητα και ο φόβος ήταν διάχυτοι, καθώς είχε δει τον Κάρολο μόλις 13 φορές πριν από τον γάμο τους.

Οι τρίτοι άνθρωποι

Με την πάροδο του χρόνου, τα σημάδια ρήξης έγιναν ολοένα και πιο εμφανή. Η Νταϊάνα ένιωθε παγιδευμένη σε έναν γάμο χωρίς αγάπη, ενώ η διαρκής παρουσία της Καμίλα Πάρκερ-Μπόουλς στη ζωή του Καρόλου προκαλούσε τεράστιο στρες. Η ίδια περιέγραφε τη ζωή της με σκληρές λέξεις: «Ήμουν μόνη, ακόμα και όταν ήμουν στο πλευρό του συζύγου μου».

Η ένταση κλιμακώθηκε το καλοκαίρι του 1986, όταν η Νταϊάνα γνώρισε τον πρώην στρατιωτικό Τζέιμς Χιούιτ, με τον οποίο συνδέθηκε για πέντε χρόνια. Η σχέση αυτή έδωσε τροφή στις φήμες για την πατρότητα του πρίγκιπα Χάρι, τις οποίες ο Χιούιτ διέψευσε κατηγορηματικά, αλλά η φημολογία παρέμεινε, επιτείνοντας την πίεση που δεχόταν η Νταϊάνα.

Το φθινόπωρο του 1987, η κατάσταση ήταν πλέον μη αναστρέψιμη. Τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι το ζευγάρι είχε περάσει μόνο μία νύχτα μαζί τους τελευταίους έξι μήνες, ενώ η Νταϊάνα περιέγραφε εκείνες τις μέρες ως «ένα συνεχές παιχνίδι υπομονής και προσποιητής ευτυχίας».

Δημόσια ρήξη

Το 1989, η Νταϊάνα αποφάσισε να αντιμετωπίσει την κατάσταση με ειλικρίνεια. Πλησίασε την ερωμένη του συζύγού της σε ένα πάρτι γενεθλίων, και της είπε: «Ξέρω τι συμβαίνει ανάμεσά σας και θέλω να ξέρεις ότι δεν είμαι χαζή. Θέλω τον σύζυγό μου».

Η Νταϊάνα είχε ρίξει το γάντι και η Καμίλα το σήκωσε.

Τρία χρόνια αργότερα, στις 9 Δεκεμβρίου του 1992, ο τότε πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας, Τζον Μέιτζορ, ανακοίνωσε τον επίσημο χωρισμό του πρίγκιπα Καρόλου και της Νταϊάνα στη Βουλή των Λόρδων.

Παρά την προσπάθεια του Παλατιού να παρουσιάσει τον χωρισμό ως «φιλικό», η αλήθεια ήταν ότι η εμπιστοσύνη είχε χαθεί.

«Ξέρω τι συμβαίνει ανάμεσά σας και θέλω να ξέρεις ότι δεν είμαι χαζή. Θέλω τον σύζυγό μου»

Το 1994, ο Κάρολος παραδέχθηκε σε συνέντευξη ότι είχε εξωσυζυγική σχέση, λέγοντας: «Ναι, μέχρι που ο γάμος μας διαλύθηκε ανεπανόρθωτα».

Ένα χρόνο μετά, το 1995, η Νταϊάνα έδωσε μια από τις πιο αποκαλυπτικές και αμφιλεγόμενες συνεντεύξεις της στο BBC.

«Ήμασταν τρεις σε αυτόν τον γάμο», δήλωσε, αναφερόμενη στην Καμίλα. Η συνέντευξη, την οποία παρακολούθησαν περίπου 200 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, ανέδειξε την Νταϊάνα όχι μόνο ως πριγκίπισσα, αλλά και ως μια γυναίκα που υπέφερε και δεν είχε διάθεση να υποκριθεί κάτι άλλο.

Στην ίδια συνέντευξη η πριγκίπισσα Νταϊάνα είπε και αυτό που πραγματικά ήθελε. «Πιστεύεις ότι θα γίνεις ποτέ βασίλισσα;», τη ρώτησε για το αβέβαιο μέλλον της ο δημοσιογράφος Μάρτιν Μπασίρ, στο πλαίσιο της διαβόητης συνέντευξης στο BBC.

«Οχι, όχι, όχι», απάντησε γρήγορα η Νταϊάνα. Οταν ρωτήθηκε γιατί πίστευε ότι δεν θα φορούσε ποτέ το στέμμα, η Πριγκίπισσα της Ουαλίας απάντησε: «Θα ήθελα να είμαι βασίλισσα στις καρδιές των ανθρώπων, αλλά δεν με βλέπω να γίνομαι βασίλισσα αυτής της χώρας. Δεν νομίζω ότι πολλοί άνθρωποι θα θέλουν να γίνω βασίλισσα».

Τελική πράξη

Η πίεση από το Παλάτι κορυφώθηκε τον Δεκέμβριο του 1995, όταν η βασίλισσα Ελισάβετ πρότεινε την πρόωρη λύση του γάμου. Παρά την αρχική αντίσταση, η Νταϊάνα συμφώνησε επίσημα στο διαζύγιο στις 29 Φεβρουαρίου 1996.

Ο δικηγόρος της δήλωσε ότι επρόκειτο για μια «εξαιρετικά δύσκολη απόφαση, που η Πριγκίπισσα της Ουαλίας πήρε με τεράστια λύπη και θλίψη».

Το διαζύγιο ολοκληρώθηκε στις 28 Αυγούστου 1996, με τη Νταϊάνα να διατηρεί τον τίτλο της Πριγκίπισσας της Ουαλίας φεύγοντας από ένα γάμο με 15 εκατ. λίρες.

«Την ημέρα του διαζυγίου, Νταϊάνα και Κάρολος κάθισαν μαζί στον καναπέ και έκλαψαν και οι δύο»

Κρυφά δάκρυα

Η πικρή, δημόσια μάχη μεταξύ του πρίγκιπα Καρόλου και της πριγκίπισσας Νταϊάνα είχε πλέον κάνει τον κύκλο της. Ωστόσο, σύμφωνα με τη βασιλική βιογράφο Ίνγκριντ Σιούαρντ, εκείνη η μέρα δεν ήταν το σκληρό, απρόσωπο φινάλε που πολλοί θα περίμεναν. Αντίθετα, η Σιούαρντ αποκαλύπτει ότι η Νταϊάνα της εκμυστηρεύτηκε μια λεπτομέρεια στο ντοκιμαντέρ The Royal Family at War.

«Η Νταϊάνα μου είπε κάτι αρκετά ενδιαφέρον. Είπε ότι την ημέρα του διαζυγίου, αυτή και ο Κάρολος κάθισαν μαζί στον καναπέ και έκλαψαν και οι δύο».

Ο βασιλικός σχολιαστής Ρίτσαρντ Φιτζγουίλιαμς είπε ότι, ενώ αυτό μπορεί να είναι εκπληκτικό για πολλούς, «μόλις ο Κάρολος και η Νταϊάνα αποδέχτηκαν ότι ο γάμος τους είχε τελειώσει, και οι δύο ένιωσαν ένα φυσικό αίσθημα θλίψης. Αλλά υπήρχε επίσης πολλή αμοιβαία εξάντληση μετά από τόσα χρόνια που πάλεψαν δημόσια για τη μάχη της σχέσης τους, που μπορεί να προκάλεσε αυτή τη συναισθηματική στιγμή».

Η εξομολόγηση της ανατρέπει το αφήγημα των ορκισμένων εχθρών που είχε κυριαρχήσει για χρόνια. Το ζευγάρι, μετά από 15 χρόνια γάμου και έναν επίπονο χωρισμό που ξεκίνησε το 1992, ένιωθε επίσης μεγάλη εξάντληση από τη μάχη που έδινε δημοσίως.

«Θα ήθελα να είμαι βασίλισσα στις καρδιές των ανθρώπων»

Μετά το διαζύγιο, ο Κάρολος και η Νταϊάνα είχαν πλέον τις δικές τους ζωές, αλλά και τα παιδιά τους, τον πρίγκιπα Γουίλιαμ και τον πρίγκιπα Χάρι, που ήταν το επίκεντρο της προσοχής τους. Ο Φιτζγουίλιαμς αναφέρει ότι, παρά την πικρία που υπήρχε μεταξύ τους, ήταν και οι δύο «πολύ καλοί γονείς».

Η βασιλική βιογράφος Τίνα Μπράουν, στο βιβλίο της The Diana Chronicles, περιγράφει πώς η σχέση τους βελτιώθηκε αισθητά. Ο Κάρολος άρχισε να την επισκέπτεται στο Παλάτι του Κένσινγκτον για τσάι, στιγμές κοινές και φιλικές συζητήσεις.

Σύμφωνα με τη Μπράουν, η Νταϊάνα είχε αποδεχτεί πλέον ότι η Καμίλα ήταν ο έρωτας της ζωής του Κάρολου και ότι δεν υπήρχε τίποτα που μπορούσε να κάνει γι’ αυτό. Ωστόσο, είχε δηλώσει πως «θα επέστρεφε στον Κάρολο αμέσως, αν εκείνος το ήθελε», καθώς πίστευε ότι μαζί θα αποτελούσαν μια σπουδαία ομάδα.

«Περνάω δύσκολα»

Τα αδημοσίευτα γράμματα της πριγκίπισσας Νταϊάνας, μετά την απόφαση του διαζυγίου με τον τότε πρίγκιπα Κάρολο, ήρθαν στο φως το 2023 αποκαλύπτοντας τη μάχη της Νταϊάνας να προσαρμοστεί στη νέα συνθήκη.

«Αν ήξερα πριν από ένα χρόνο τι θα ζούσα μέσα από αυτό το διαζύγιο, ποτέ δεν θα συναινούσα. Είναι άσχημο», γράφει σε ένα από τα χειρόγραφα σημειώματά της η πριγκίπισσα.

«Περνάω πολύ δύσκολα και η πίεση είναι σοβαρή και έρχεται από όλες τις πλευρές. Είναι πολύ δύσκολο μερικές φορές να κρατάς το κεφάλι ψηλά και σήμερα είμαι γονατισμένη και λαχταράω να περάσει αυτό το διαζύγιο καθώς το πιθανό κόστος είναι τεράστιο» έγραψε σε άλλο.

Δυστυχώς, μόλις 368 ημέρες μετά το διαζύγιό τους, η Νταϊάνα έχασε τραγικά τη ζωή της σε τροχαίο δυστύχημα στο Παρίσι, σε ηλικία μόλις 36 ετών. Η πριγκίπισσα που «δεν ταίριαζε» στον θεσμό, τελικά, έγινε η «βασίλισσα στις καρδιές των ανθρώπων» -αυτό που ήθελε.

Το στοίχημα που έβαλε η ίδια με τον εαυτό της, έχει κερδηθεί.